ماهی گوپی، که با نام علمی Poecilia reticulata شناخته میشود، به دلیل زیبایی طبیعی و رنگارنگی آن، یکی از محبوبترین گونههای ماهیان آب شیرین در آکواریومها محسوب میشود. با شرایط نگهداری مناسب، این ماهیان میتوانند برای مدت طولانی زمانی در محیط آکواریومها سالم و شاداب باقی بمانند. اما نگهداری از آنها نیازمند شناخت دقیقی از نیازهای فیزیواوژیکی و رفتاری آنها است.
آکواریومی که برای ماهی گوپی فراهم میشود، باید شرایطی را فراهم کند که با توجه به نیازهای این ماهیان، امکان رشد، تکثیر و حفظ سلامت آنها را فراهم سازد. این شرایط شامل فاکتورهایی نظیر دما، PH آب، اکسیژن محلول، وجود مخفیگاهها و تزیینات طبیعی مانند گیاهان آبی است.
همچنین، تغذیه مناسب و به موقع، نظافت منظم آکواریوم و آب، و جلوگیری از بروز بیماریها و عفونتها و داشتن دانش کافی در مورد رفتارشناسی آنها از مهمترین مسائلی است که برای نگهداری موفق از ماهی گوپی باید به آنها توجه کرد.
رفتارشناسی ماهی گوپی
1-رفتار اجتماعی: ماهی گوپی اجتماعی بوده و اغلب در گروههایی از ۵ تا ۱۰ نفر زندگی میکنند. آنها ارتباطات اجتماعی متقابل با هم و با سایر ماهیان دارند و میتوانند در مواجهه با خطر یا شرایط نامطلوب به همکاری بپردازند.
2-توانایی پرش و شنا: ماهی گوپی دارای تواناییهای پرش و شنا بالا است. آنها میتوانند با سرعت بالا در آب حرکت کنند و به راحتی از خطرات فرار کنند.
3-رفتار تغذیه: ماهی گوپی اغلب به عنوان ماهیان آلیخوار شناخته میشوند. آنها از حشرات، لاروها، جلبکها و سایر مواد غذایی طبیعی خود بهره میبرند. رفتار تغذیه آنها فعال و مداوم است و آنها به صورت مداوم در جستجوی غذا حرکت میکنند.
4-رفتار تکثیر: ماهی گوپی از لحاظ تکثیر بسیار فعال هستند و میتوانند به سرعت و به مقدار زیادی تولید کنند. این رفتار تکثیر باعث شده که ماهی گوپی به عنوان یک گونه پرورشی بسیار محبوب در آکواریومها شناخته شود.
5-رفتار مبارزه: در برخی مواقع، نرهای ماهی گوپی میتوانند به دلیل رقابت برای جذب مادهها یا منابع غذایی به مبارزه بپردازند. این رفتار مبارزه شامل نمایش فعالیتهای رقابتی مانند حرکتهای خشونتآمیز و نمایش قدرت فیزیکی میشود.
شرایط فیزیولوژیکی ماهی گوپی برای نگهداری در آکواریوم
1-دما: ماهی گوپی برای رشد مناسب به دمای مناسبی نیاز دارد که معمولاً بین ۲۲-۲۷ درجه سانتیگراد است. اختلافات بزرگ در دما میتواند به مشکلاتی مانند استرس، بیماریها و کاهش رشد منجر شود.
2-PH آب: PH مناسب برای ماهی گوپی بین ۶.۵ تا ۸ میباشد. اختلافات بزرگ در PH میتواند به اختلالات در فرآیندهای فیزیولوژیکی ماهی منجر شود.
3-میزان آمونیاک و نیتریت: میزان آمونیاک و نیتریت در آب باید در حد مجاز و قابل قبول باشد. افزایش ناگهانی این مواد میتواند برای ماهی مضر باشد. بطور کلی میزان مجاز آمونیاک و نیتریت برای ماهیان آکواریومی آب شیرین به شرح زیر است:
-
آمونیاک (Ammonia): میزان آمونیاک در آب باید به حداقل رسیده باشد. غلظت آمونیاک در آب زیر 0.02 میلیگرم بر لیتر (ppm) باید باشد تا به ماهیان آسیب نرسد. آمونیاک به عنوان یک ماده سمی برای ماهیان از اهمیت بالایی برخوردار است.
-
نیتریت (Nitrite): نیتریت نیز برای ماهیان مضر است. غلظت نیتریت در آب باید کمتر از 0.2 میلیگرم بر لیتر (ppm) باشد. افزایش نیتریت در آب میتواند باعث مشکلات تنفسی و سلامتی در ماهیان گوپی و سایر ماهیان شود.
برای حفظ کیفیت آب و کنترل میزان آمونیاک و نیتریت در آب، میتوانید از تکنیکهایی مانند استفاده از فیلترهای آکواریوم، تعویض منظم آب، استفاده از مواد جذب کننده مانند زغال فعال و مراقبت منظم از تعداد ماهیان استفاده کنید. همچنین، تغذیه منظم و مناسب ماهیان نیز میتواند به کنترل میزان آلایندهها در آب کمک کند.
4-اکسیژن محلول: ماهی گوپی به اکسیژن محلول در آب نیاز دارد. کمبود اکسیژن میتواند به مشکلات تنفسی و کاهش فعالیت ماهی منجر شود.
5-روشنایی: ماهی گوپی به نور معتدل نیاز دارد. نور زیاد میتواند به رشد غیرطبیعی جلبکها منجر شود، در عوض نور کم میتواند به مشکلات رفتاری و تنبلی در ماهیان منجر شود.
6-تنظیمات آکواریوم: آکواریوم باید دارای محیطی مناسب باشد که اجازه حرکت، پنهان شدن و تکثیر برای ماهیان را فراهم کند. وجود تزیینات طبیعی مانند گیاهان آبی و مخفیگاهها برای آنها ضروری است.
7-تغذیه: تغذیه متناسب با نیازهای ماهی گوپی بسیار اهمیت دارد. غذاهای متنوع و تغذیه متعادل باید ارائه شود تا ماهیان به تمامی نیازهای غذایی خود برسند. برای ماهی گوپی میتوان از انواع غذاهای زنده، خشک، تازه و منجمد استفاده کرد که به شرح زیر می باشند:
-
غذای خشک: غذای خشک برای ماهی گوپی که به عنوان غذای پایه میتواند استفاده شود، شامل پلتهای خشک یا فلاکهای خشک است که معمولاً حاوی پروتئینهای حیوانی و گیاهی، ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز ماهیان میباشند.
-
غذای زنده: ماهی گوپی علاقه دارند به شکار موجودات زنده مانند آرتمیا، دافنیا، و نماتودها. استفاده از غذای زنده میتواند برای تنوع تغذیه و فعالیتهای شکارچی ماهی گوپی بسیار مفید باشد.
-
غذای تازه و منجمد: ماهی گوپی نیز میتوانند از غذاهای تازه مانند ماهیان کوچک، میگو و مواد غذایی دیگر که بازار ماهی فروشیها موجود است، استفاده کنند. همچنین، استفاده از غذای منجمد مانند میگوهای منجمد یا ماهیهای منجمد نیز میتواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای تنوع تغذیه مورد استفاده قرار گیرد.
8-بیماریها و عفونتها: برای حفظ سلامتی ماهی گوپی، لازم است تا به نظافت آکواریوم و آب و همچنین به جلوگیری از عفونتها و بیماریهای ماهیان توجه ویژه داشته باشید.
برخی از بیماریهای معروف ماهی گوپی عبارتند از:
1-بیماری فوقرنگینی (Ichthyophthirius multifiliis): یکی از شایعترین بیماریها در ماهیان آب شیرین است. علامتهای آن شامل لکههای سفید یا خاکستری روی بدن ماهی، خارش، تنفس سریع و ضعف عمومی است.
2-بیماری فنگوس (Fungus): این بیماری عامل قارچهای مختلف است که میتواند بر روی پوست و بافتهای داخلی ماهی گوپی رشد کند. علامتهای آن شامل تشکیل لایههای پودری سفید یا سبز روی بدن، تغییر شکل پرزها و ضعف عمومی است.
3-بیماری کولرا (Columnaris Disease): نوعی عفونت باکتریایی که معمولاً به عنوان “نرمکننده” شناخته میشود. علامتهای آن شامل لکههای سفید یا خاکستری در دهان و بدن ماهی، ضعف عمومی، تنفس سریع و تغییر رنگ آبششها به سفید یا خاکستری است.
4-بیماری اگزونتریاز (Exophthalmia): این بیماری باعث افزایش حجم چشمها و خروج آنها از محل قرارگیری طبیعی خود میشود. این ممکن است به عنوان علامت دیگری برای مشکلات مثل عفونتهای باکتریایی یا ویروسی ظاهر شود.
5-هیپرترفی (Hyperemia): این بیماری باعث قرمزی و التهاب پوست و بافتهای داخلی ماهی میشود. این ممکن است ناشی از عفونتهای باکتریایی، ویروسی یا عوامل محیطی مانند دما و PH آب باشد.
در کل، برای داشتن محیطی مناسب برای ماهی گوپی، لازم است به تمامی شرایط رفتاری، فیزیولوژیکی آب و محیط زیستی آنها توجه ویژه داشته شود. توجه به این موارد به سلامت و رشد مناسب این ماهیان کمک میکند و از بروز مشکلات جلوگیری میکند.